[ Pobierz całość w formacie PDF ]

interesujące i piękne. Uczestnicząc głębiej w kulturze polskiej, człowiek może się ładnie i po ludzku rozwijać. A przecież o to właśnie chodzi,
abyśmy dzięki kulturze mogli stawać się coraz bardziej ludz
mi.
Powyższy tekst został wygłoszony do nauczycieli amerykańskich w Chicago, w paz
dzierniku 2000 roku.
1
Aleksander Bruckner, Wpływy polskie na Litwie i w Słowiańszczyznę wschodniej, [w:] Polska w kulturze powszechnej, red. F. Koneczny,
Kraków 1918, t. l, s. 162.
2
ibid., s. 164.
3
UNESCO, 2.06.1980. (14). 52
4
Komisja Edukacji Narodowej, Wrocław 1954, s. 426n. 54
5
Władysław A
oziński, %7łycie polskie w dawnych wiekach, Kraków 1958, s. 153.
6
M. Pawlikowski, Dwa światy, Londyn 1952, s. 188.
- 13 -
7
I. J. Paderewski, Myśli o Polsce i Polonii, Paryż 1992, s. 65.
SKARB NIEPODLEGA
OZ
CI
Pamięć rocznicy odzyskania niepodległości wynika z obowiązku oddania hołdu tym wszystkim, którzy przez pokolenia krwią, ofiarą i
duchem bili się o wolną Polskę. Byli wśród nich żołnierze, powstańcy, księża i artyści, była szlachta i lud. Wielkiej odwagi, ale i wytrwałości
potrzeba, aby nie zwątpić, że dzień wolności nadejdzie, choć mijać będą dni, miesiące, lata, a nawet pokolenia.
Jakże wzruszające jest pierwsze oficjalne wystąpienia Ignacego Jana Paderewskiego na ziemi amerykańskiej. Mijała właśnie setna rocznica
drugiego rozbioru Polski, a trzydziesta wybuchu powstania styczniowego. Był 8 kwiecień 1893 roku. Mistrz na obiedzie wydanym na jego cześć
przez Lotus Club mówił:  Pokochałem Wasz kraj, zanim go jeszcze poznałem, a to z tej prostej przyczyny, pozwólcie mi powiedzieć, że ten kraj
jest jedynym, w którym żyją swobodnie tysiące Polaków i cieszą się wolnością, a każdy mój rodak może powiedzieć to, co chce o przeszłości i
przyszłości swego kraju bez obawy, że zostanie aresztowany. Niedawno, gdy toczyliście wspaniałą walkę przeciw niewolnictwu, nasz biedny
naród uczynił ostatnią próbę odzyskania wolności. Nasze losy są odmienne  Warn się powiodło, nam nie, ale daliście nam dużo szczęścia:
uwierzyliśmy, że nie jesteśmy sami"1. Polakom, mimo rozbiorów i mimo powstańczych klęsk, potrzebna była wiara, że nie są sami. Ta wiara
dodawała im nadziei, a za nadzieją szła siła, tak potrzebna do kolejnych zrywów. Polonia w Ameryce dowiodła wówczas, że pamięta o Ojczyz
nie,
o swoich bliskich i rodakach, którzy zostali w kraju. Paderewski inicjował szereg akcji, których efektem było zebranie olbrzymich
funduszy, a gdy nadszedł decydujący moment, tysiące ochotników czynem zbrojnym udowodniło swój gorący patriotyzm. Nie
łudz
my się, Polska nie odzyskałaby niepodległości, gdyby nie jedność całego Narodu, jedność wyższa ponad waśnie i podziały polityczne,
jedność, której nie oddzielały ani góry, ani oceany, była to jedność Polaków na całym świecie.
Oddając im hołd, tym znanym, jak Paderewski, Sienkiewicz, Modrzejewska, Piłsudski, Dmowski, Korfanty, Witos, i tym nieznanym,
choć również w swej ofiarności wielkim, patrzymy na nich jako na wzór, który nas dziś zobowiązuje, abyśmy nie zaprzepaścili tego
wielkiego dziedzictwa, jakiemu na imię Polska.
Obchodząc rocznicę odzyskania niepodległości, musimy wyraz
nie rozumieć, co to znaczy niepodległość, zwłaszcza w naszej polskiej tra-
dycji. Niepodległość to suwerenność, a suwerenność to samostanowienie w wymiarze politycznym i narodowym. Jako Polacy
wolność mierzymy nie anarchią, jaką fałszywie zarzucała nam propaganda zaborcza, zwłaszcza rosyjska, ani też władzą absolutną i
despotyczną, jakiej nie brak było w Prusach - ale możliwością decydowania przez nas samych o sobie. Polski ideał, którego wyrazem
była Konstytucja 3 Maja, a którą jednym pociągnięciem przekreślili zaborcy, polegał na upodmiotowieniu, czyli uszlachetnieniu całego
narodu. Wolność to samostanowienie narodu, decydowanie o sobie za pośrednictwem wybranych władz. Ale władze te mają liczyć się z
wolą narodu i służyć mu w granicach niepodległego państwa. [ Pobierz całość w formacie PDF ]