[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ność Chrystusa, Syna Bożego, którego Ojciec uczynił grzechem za nas (por. 2 Kor 5, 21). Chrystus wziął
na siebie grzechy nas wszystkich (por. Iz 53, 12), aby uczynić zadość sprawiedliwości, i w ten sposób
zachował równowagę pomiędzy sprawiedliwością a miłosierdziem Ojca. Rzecz znamienna, że tego Syna
święta Faustyna widziała jako Boga miłosiernego, kontemplując Go nie przede wszystkim na krzyżu, ale
raczej jako zmartwychwstałego i uwielbionego. Dlatego swoją mistykę miłosierdzia związała z tajemnicą
Wielkiej Nocy, w której Chrystus jawi się jako zwycięzca grzechu i śmierci (por. J 20, 19-23).
Jeśli wspominam tutaj siostrę Faustynę i zainaugurowany przez nią kult Chrystusa miłosiernego, to także
dlatego, że i ona należy do naszych czasów. %7łyła w pierwszych dekadach XX stulecia, a zmarła przed II
wojną światową. I właśnie w tym czasie została jej objawiona tajemnica miłosierdzia Bożego, a to, co
przeżyła, zapisała w swym Dzienniczku. Tym, którzy przeszli przez doświadczenie II wojny światowej,
słowa zapisane w Dzienniczku świętej Faustyny jawią się jako szczególna Ewangelia miłosierdzia Bożego
napisana w perspektywie XX wieku. Ludzie tego stulecia pojęli to przesłanie. Zrozumieli je właśnie po-
przez to dramatyczne spiętrzenie zła, które przyniosła z sobą II wojna światowa, a potem okrucieństwa
systemów totalitarnych. Jakby Chrystus chciał objawić, że miarą wyznaczoną złu, którego sprawcą i ofia-
rą jest człowiek, jest ostatecznie Boże miłosierdzie. Oczywiście, jest w miłosierdziu Bożym zawarta rów-
nież sprawiedliwość, ale nie jest ona ostatnim słowem Bożej ekonomii w dziejach świata, a zwłaszcza w
dziejach człowieka. Bóg zawsze potrafi wyprowadzić dobro ze zła, Bóg chce, ażeby wszyscy byli zba-
wieni i mogli dojść do poznania prawdy (por. 1 Tm 2, 4) - Bóg jest Miłością (por. 1 J 4, 8). Chrystus
ukrzyżowany i zmartwychwstały, tak jak ukazał się siostrze Faustynie, jest szczególnym objawieniem tej
prawdy.
Pragnę tu jeszcze nawiązać do tego, co powiedziałem na temat doświadczeń Kościoła w Polsce z
czasów oporu przeciw komunizmowi. Wydaje mi się, że mają one uniwersalne znaczenie. Myślę, że rów-
nież siostra Faustyna i jej świadectwo o tajemnicy Bożego miłosierdzia ma miejsce w tej perspektywie.
To, co pozostało po niej jako dziedzictwo jej duchowości, miało wielką wagę - wiemy o tym z doświad-
czenia -dla oporu przeciw złu działającemu w ówczesnych nieludzkich systemach. Wszystko to zacho-
wuje konkretne znaczenie nie tylko dla Polaków, ale także w szerokim zasięgu Kościoła powszechnego.
Pokazała to wyraznie między innymi beatyfikacja i kanonizacja siostry Faustyny Jakby Chrystus chciał
mówić za jej pośrednictwem: Zło nie odnosi ostatecznego zwycięstwa! . Tajemnica paschalna potwier-
dza, że ostatecznie zwycięskie jest dobro; że życie odnosi zwycięstwo nad śmiercią; że nad nienawiścią
tryumfuje miłość.
Wydawnictwo ZNAK Kraków 2005 25
Jan Paweł II Pamięć i tożsamość
MYZLC OJCZYZNA...
(OJCZYZNA - NARÓD - PACSTWO)
11.
Pojęcie ojczyzny
Po wybuchu zła i dwóch wielkich wojnach w XX wieku świat staje się coraz bardziej ze-
społem współzależnych kontynentów, państw i społeczeństw, a Europa - lub przynajmniej znaczna
jej część - dąży do tego, by stać się nie tylko jedną całością gospodarczą, ale także polityczną. Co
więcej, zakres zagadnień, w które ingerują stosowne organy Wspólnoty Europejskiej, jest znacznie
szerszy niż jedynie gospodarka i zwyczajna polityka. Upadek systemów totalitarnych w Polsce i w
krajach sąsiadujących umożliwił naszemu krajowi odzyskanie niepodległości i otwarcie na Za-
chód. Stoimy obecnie przed koniecznością określenia naszego stosunku do Europy i świata. Jesz-
cze niedawno toczyła się dyskusja na temat sensu, następstw - korzyści i niebezpieczeństw - przy-
stąpienia do Wspólnoty Europejskiej. Dyskutowało się w szczególności na temat ryzyka zatracenia
przez naród własnej kultury, a przez państwo suwerenności. Wejście Polski w skład większej
wspólnoty skłania do zastanowienia się, jakie będą konsekwencje tego faktu dla postawy bardzo
wysoko cenionej w polskiej historii: patriotyzmu. W ciągu wieków wielu Polaków powodowanych
tym uczuciem gotowych było oddać życie w walce o wolność ojczyzny i bardzo wielu też to życie
poświęciło. Jakie znaczenie mają w istocie, według Ojca Zwiętego, pojęcia: ojczyzna , naród ,
kultura ? Jak majÄ… siÄ™ do siebie ich przedmioty?
Wyraz ojczyzna łączy się z pojęciem i rzeczywistością ojca. Ojczyzna to jest poniekąd to samo
co ojcowizna, czyli zasób dóbr, które otrzymaliśmy w dziedzictwie po ojcach. To znaczące, że wielokrot-
nie mówi się też: ojczyzna-matka . Wiemy z własnego doświadczenia, w jakim stopniu przekaz dzie-
dzictwa duchowego dokonuje się za pośrednictwem matek. Ojczyzna więc to jest dziedzictwo, a równo-
cześnie jest to wynikający z tego dziedzictwa stan posiadania - w tym również ziemi, terytorium, ale jesz-
cze bardziej wartości i treści duchowych, jakie składają się na kulturę danego narodu. O tym właśnie
mówiłem w UNESCO 2 czerwca 1980 roku, podkreślając, że nawet wówczas, gdy Polaków pozbawiono
terytorium, a naród został podzielony, dziedzictwo duchowe, czyli kultura przejęta od przodków, prze-
trwało w nich. Co więcej, wyjątkowo dynamicznie się rozwinęło.
Wiadomo, że na wiek XIX przypadają szczytowe osiągnięcia kultury polskiej. W żadnym innym
okresie naród polski nie wydał takich geniuszów pióra jak Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt
Krasiński czy Cyprian Norwid. Nigdy przedtem muzyka polska nie osiągnęła takich poziomów jak w
twórczości Fryderyka Chopina, Stanisława Moniuszki i wielu innych kompozytorów, którzy to dzie-
dzictwo artystyczne XIX wieku przenieśli w przyszłość. To samo odnosi się do sztuk plastycznych, ma-
larstwa czy rzezby: XIX stulecie to wiek Jana Matejki i Artura Grottgera, a na poczÄ…tku wieku XX poja-
wia się Stanisław Wyspiański, niezwykły, wielostronny geniusz, czy też Jacek Malczewski i inni. Wiek
XIX to także wiek pionierski dla polskiego teatru: zapoczątkował go jeszcze Wojciech Bogusławski, a
potem został rozwinięty przez wielu innych, zwłaszcza na południu Polski, w Krakowie i we Lwowie,
który wówczas należał do Polski. Teatry przeżywały swój złoty okres, dokonywał się rozwój teatru
mieszczańskiego i ludowego. Należy też stwierdzić, że ów rozwój kultury duchowej w XIX wieku przy-
gotował Polaków do tego wielkiego wysiłku, który przyniósł narodowi odzyskanie niepodległości. Pol-
ska, skreślona z map Europy i świata, w roku 1918 zaistniała na nich z powrotem i od tego czasu istnieje
na nich ciągle. Nie zdołało zniszczyć tej obecności nawet szaleństwo nienawiści, które wybuchło na Za-
chodzie i na Wschodzie w latach 1939-1945.
Widać z tego, że w obrębie pojęcia ojczyzna zawiera się jakieś głębokie sprzężenie pomiędzy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]