[ Pobierz całość w formacie PDF ]
kim błotem na waszej drodze. Na szczycie czeka was wielkie szlachectwo.
III 28 " 6
Nikt nie jest bardziej skłonny do upokarzania się niżeli ci, którzy unoszą się zuchwałą py-
chą, i nikt nie jest bardziej gotów deptać innych niżeli ci, którzy doznając obelgi, nauczyli się
lżyć.
III 31 " 4
Nie samo życie jest dobrem, ale życie dobre.
III 34 " 1
Zachodzi znaczna różnica pomiędzy tym co pierwsze a tym co największe, i to co pierwsze
nie równa się jeszcze z tej racji temu co największe, że bez tego co pierwsze nie może istnieć
największe.
IV 1 " 2
Są tacy, którzy dbają o uczciwość jedynie dla zapłaty, i wcale nie mają upodobania w
bezinteresownej cnocie. Ale cnota nie ma w sobie nic wspaniałego, jeśli ma cokolwiek na
sprzedaż. Cóż bowiem wstrętniejszego, niż jeśli kto oblicza, za ile opłaci się być uczciwym
człowiekiem, gdy cnota ani nie wabi zyskiem, ani nie odstręcza stratą, i tak daleka jest od
tego, by deprawować nadzieją czy obietnicą, że, przeciwnie, nakazuje łożyć na siebie i bardzo
często opiera się na dobrowolnych daninach? Należy dążyć do niej, wzgardziwszy korzyścią.
Należy iść, dokąd nas wzywa, dokąd posyła, nie dbając o majątek, a niekiedy nie szczędząc i
własnej krwi. I nigdy nie zrzucać ze siebie jej władzy.
IV 1 " 3
Czyny szlachetne są same w sobie zapłatą. Jeżeli szlachetności należy pożądać dla niej
samej, a dobrodziejstwo jest rzeczą szlachetną, to mając taką samą naturę, nie może mieć ono
odmiennego celu. Wielokrotnie i szczegółowo zostało stwierdzone, że szlachetności należy
pożądać dla niej samej.
IV 4 " 3
Któż jest tak nędzny, tak poniżony, któż urodzony dla znoszenia tak okrutnej doli i takiej
kary, żeby nie mógł doświadczyć ogromnej szczodrobliwości bogów? Rozejrzyj się nawet
pośród tych, którzy płaczą i jęczą na swój los: stwierdzisz, że nie całkiem są pozbawieni do-
brodziejstwa ze strony bogów i że nie ma w ogóle nikogo, na kogo by nie spłynęło coś z
owego najbardziej dobroczynnego zródła. Czyż nie wystarcza to, czym sprawiedliwie obda-
rzeni są wszyscy przychodzący na świat? Pomijając inne dobra rozdzielane pózniej według
nierównej miary: czyż mało daje natura, kiedy daje siebie?
IV 7 " 1
Czymże innym jest Natura jak nie Bogiem i Boskim Rozumem, który napełnia, wszech-
świat i wszystkie jego elementy? Ilekroć zechcesz, możesz sobie coraz to inaczej nazywać
owego twórcę naszego świata...
106
IV 8 " 2 3
Gdziekolwiek się zwrócisz, tam ujrzysz Jego naprzeciw siebie. Jest wszędzie obecny i Sam
napełnia swe dzieło. Więc na nic się nie zda, najniewdzięczniejszy z ludzi, jeśli powiesz, że
niczego nie zawdzięczasz Bogu, lecz naturze, gdyż ani natura nie istnieje bez Boga, ani Bóg
bez natury, lecz jedno i drugie jest tym samym, a różni się tylko sposobem działania. Jeśli
powiesz, że to, co otrzymałeś od Seneki, jesteś winien Anneuszowi lub też Lucjuszowi, to nie
zmienisz wierzyciela, ale jego nazwisko, ponieważ będzie on jednym i tym samym, czy wy-
mienisz jego imię, nazwisko, czy też przydomek. Nazywaj go więc sobie Naturą, Przeznacze-
niem, Losem: wszystko to są imiona tego samego Boga, który w różny sposób posługuje się
swoją mocą. Podobnie sprawiedliwość, uczciwość, roztropność, męstwo, rzetelność są zale-
tami jednej i tej samej duszy. Jeżeli podoba ci się któraś z nich, to i podoba się dusza.
IV 9 " 1
Dobrodziejstwo jest sprawą samą przez się godną starania. A jego cel jedyny to korzyść
otrzymującego.
IV 9 " 3
Staramy się spełniać czyny piękne tylko ze względu na nie same. Lecz chociaż nie należy
mieć przy tym nic innego na oku, to jednak zastanawiamy się, komu, kiedy i w jaki sposób
mamy coś uczynić. Przez to bowiem owe czyny się określają. A więc, wybierając tego, komu
mam wyświadczyć dobrodziejstwo, tak czynię, aby w każdym razie było to dobrodziejstwo,
ponieważ jeżeli daje się coś nikczemnemu, nie może to być ani czynem pięknym, ani dobro-
dziejstwem.
IV 10 " 1
Zwrócić to, co zostało oddane na przechowanie, jest to rzecz sama przez się godna stara-
nia. Jednak nie zawsze będę zwracał depozyt, i nie w każdym miejscu i nie w każdym czasie.
Niekiedy nieważne jest, czy odmówię zwrotu, czy też zwrócę depozyt jawnie. Będę patrzył na
korzyść tego, komu mam zamiar zwrócić rzecz powierzoną, a odmówię zwrotu, jeśliby miał
mu zaszkodzić.
IV 10 " 2
Nie należy niczego czynić bez rozumnej racji. %7ładen dar nie jest dobrodziejstwem, jeśli nie
daje się go na podstawie rozumnej racji, gdyż wszystkiemu co dobre musi towarzyszyć rozum.
IV 10 " 4
Często bywa i tak, że człowiekiem wdzięcznym jest ten, kto się nie może odwdzięczyć, a
niewdzięcznym, kto się odwdzięcza.
IV 14 " 1
[ Pobierz całość w formacie PDF ]