[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dlatego św. Augustyn zachęcał83), byśmy słowami oraz innymi znakami coraz
mocniej pobudzali się do świętych pragnień. Dlatego też podczas modlitwy
jednostkowej (osobistej) należy posługiwać się słowami itp. znakami, w miarę jak
pomagają do wewnętrznego wzbudzenia, myśli. Ale jeśli słowa czy znaki wywołują
rozproszenie lub stanowi przeszkodę, należy zaprzestać posługiwania się nimi,
zwłaszcza, gdy bez nich myśl nasza jest dostatecznie do nabożeństwa przygotowana.
Dlatego śpiewamy w Psalmie (26, 8): Do Ciebie mówiło serce moje, szukało Cię
oblicze moje , a w innym miejscu Pismo św. (1 Król 1, 13) opowiada o Annie, że
mówiła w sercu swoim .
2. Dołączamy słowa do naszej modlitwy, by spełnić niejako naszą powinność
jako ludzi, którzy mają służyć Bogu ze względu na wszystko, co od Niego otrzymali,
a więc nie tylko ze względu na umysł, ale także z powodu ciała. Jest to szczególnie
ważne, gdy chodzi o modlitwę zadośćuczynną. Dlatego u proroka Ozeasza czytamy
(14, 3 ): Wszystką nieprawość odejmij, wezmij dobroć, a oddawać będziemy cielce
warg naszych .
Posługujemy się słowami w modlitwie na skutek pewnego promieniowania
duszy na ciało z powodu wylewu uczucia, jak to wyraził Psalmista (15, 9): Przetoż
się uweseliło serce moje i rozradował się język mój .
Rozwiązanie trudności. 1. Modlitwa ustna nie ma na celu ujawniać Bogu czegoś
nieznanego mu, ale zwrócenie myśli modlącego się lub innych ku Bogu.
2. Słowa nie odnoszące się do Boga powoduj rozproszenie i stanowią
przeszkodę w nabożeństwie modlącego się. Natomiast słowa nabożne podnoszą
umysł, zwłaszcza gdy jest mniej pobożnie nastawiony.
3. Zw. Jan Chryzostom84) tłumaczy powyższe słowa Chrystusowe, ucząc, że
Pan Jezus zakazał wspólnej modlitwy, odprawianej dla oczu zebranych ludzi. Dlatego
modlący się nie powinni czynić niczego, co by na sobie skupiało uwagę zebranych,
np. krzyczeć, bić się w piersi, wznosić ramiona itp. Słusznie jednak zaznacza św.
Augustyn85), że zdrożnym jest nie to, że ludzie widzą modlącego się, ale to że ktoś
czyni to po to, by ludzie go widzieli.
Artykuł 13
CZY MODLITWA KONIECZNIE WYMAGA UWAGI ?
Postawienie problemu. Wydaje się, że modlitwa wymaga koniecznie uwagi, gdyż:
1. Chrystus powiedział (Jn 4, 24): Duchem jest Bóg, i potrzeba, by ci, którzy
Go chwalą, chwalili Go w duchu i w prawdzie . Lecz modlitwa nie może być w
duchu , jeśli nie jest uważna. A więc uwaga jest niezbędna do modlitwy.
39
2. Modlitwa jest wzniesieniem umysłu do Boga. Bez uwagi zaś umysł nie
wznosi się ku Bogu A więc niezbędnym warunkiem modlitwy jest uwaga.
3. Modlitwa wymaga koniecznie wolności ad grzechu. Otóż roztargnienie
podczas modlitwy nie może być bez grzechu, gdyż zdaje się szydzić z Boga, podobnie
jak rozmowa z człowiekiem, jeśli nie zwraca się uwagi na to, co się mówi. Dlatego
św. Bazyli powiedział86), że należy prosić o pomoc Bożą, ale nie w sposób niedbały
lub w roztargnieniu, gdyż modlący się w ten sposób nie tylko nie wyjedna tego, o co
prosi, ale jeszcze bardziej Boga rozgniewa. A więc uwaga jest koniecznym warunkiem
modlitwy.
Ale z drugiej strony niektórzy Zwięci doznawali niekiedy roztargnień podczas
modlitwy, a nawet sam Psalmista (39, 13) przyznaje się: Serce moje opuściło mię' .
Odpowiedz. Chodzi tu głównie o modlitwę ustną, do której coś może być konieczne
w dwojaki sposób: 1. Tak, by lepiej osiągnąć cel, do czego uwaga w modlitwie jest
bezwzględnie konieczna. 2. Coś może być konieczne tak, że bez niego w ogóle nie
można uzyskać zamierzonego skutku. Modlitwa zaś ma trzy skutki: pierwszy jest
wspólny wszystkim czynnościom, ożywionym miłością, a mianowicie zasługa. Otóż
do osiągnięcia tego skutku nie jest konieczne, by uwaga towarzyszyła modlitwie
podczas całego jej przebiegu, gdyż na mocy pierwszego zamierzenia, z którym ktoś
przystępuje do modłów, cała modlitwa staje się zasługująca, podobnie jak i inne
zasługujące uczynki. Drugi skutek właściwy modlitwie to wyjednanie tego, o co się
prosi. Do osiągnięcia tego skutku jest również konieczne pierwsze zamierzenie, które
Bóg głównie uwzględnia. Jeśli tego pierwszego za mierzenia brak, modlitwa ani nie
jest zasługującą, ani niczego nie wyjedna, gdyż Bóg nie wysłuchuje tego, kto nie
zwraca uwagi na Boga, do którego modli się, jak to zauważył św. Grzegorz87).
Trzecim skutkiem modlitwy, dokonującym się w czasie jej trwania, to pewne duchowe
pokrzepienie umysłu. Otóż do osiągnięcia, tego skutku niezbędna jest uwaga podczas
modlitwy, zgodnie z sławami św. Pawła Apostoła (1 Kor 14, 14): Gdy się modlę
językiem, duch mój się modli, lecz rozum mój bez pożytku zastaje .
Należy jednak wiedzieć, że uwaga w modlitwie może być trojaka. Pierwsza.
odnosi się do słów, by w nich nie zbłądzić, druga do znaczenia słów, a trzecia do celu
modlitwy, którym jest Bóg, oraz do rzeczy, o którą ktoś się modli. Ta ostatnia uwaga
[ Pobierz całość w formacie PDF ]